Vì sao doanh nghiệp thương mại điện tử vẫn khó gọi vốn?

Diễn đàn kinh tế tư nhân Việt Nam lần thứ 2 (ngày 31/7) xác định kinh tế số là một trong những lĩnh vực được doanh nghiệp tư nhân quan tâm. Tuy nhiên, ông Trần Trọng Tuyến – Tổng thư ký Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam nhận xét trong bối cảnh hầu hết doanh nghiệp thương mại điện tử là vừa và nhỏ thì: “Nguồn vốn đang rất hạn chế”. 

* Tại sao một thị trường được cho là tiềm năng thì doanh nghiệp lại khó gọi vốn, thưa ông?

– Việc vay vốn của doanh nghiệp thương mại điện tử là không khả thi nếu xét theo các điều kiện cho vay của ngân hàng hiện nay, nên nhiều doanh nghiệp đã phát triển lên một quy mô nhất định đang thiếu vốn.

Doanh nghiệp thương mại điện tử cần gọi vốn để có thêm vốn kinh doanh và khai thác lợi thế, kinh nghiệm tại các thị trường khác. Thị trường thương mại điện tử Việt Nam có quy mô 4 tỷ USD nhưng các nhà đầu tư chỉ lựa chọn những doanh nghiệp tốt nhất để rót vốn.

Năm 2016, đã có tới 32% số doanh nghiệp thiết lập quan hệ kinh doanh với các đối tác nước ngoài thông qua kênh trực tuyến, 11% doanh nghiệp chọn tham gia các sàn thương mại điện tử và website. Do đó, việc có hàng trăm doanh nghiệp thương mại điện tử gọi vốn, nhưng chỉ vài doanh nghiệp thành công trở thành chuyện bình thường.

* Trước đây các doanh nghiệp thường tập trung gọi vốn từ các quỹ đầu tư, nhưng gần đây có xu hướng gọi vốn từ các tập đoàn, công ty thương mại điện tử trên thế giới có cùng lĩnh vực kinh doanh. Ông nhận xét thế nào về điều này?

– Doanh nghiệp lần đầu gọi vốn, khả năng sẽ cao hơn nếu gọi vốn từ các quỹ đầu tư, bởi quan điểm các quỹ là đầu tư sinh lời. Việc gọi vốn từ các công ty hay tập đoàn thường là vòng sau, khi doanh nghiệp đã có quy mô khá lớn.

* Như ông nói, thương mại điện tử là “cuộc chơi” không dành cho những doanh nghiệp thiếu tiềm lực?

– Đến nay, hạ tầng thương mại điện tử đã tương đối đạt yêu cầu, vấn đề nằm ở chính các thành phần tham gia thị trường. Niềm tin của người tiêu dùng đang là yếu tố chính kìm hãm sự phát triển của thị trường thương mại điện tử. Cạnh đó, việc doanh nghiệp vẫn duy trì phương thức kinh doanh theo mùa vụ, không giữ uy tín là một trong những lý do cản trở tiếp cận vốn, tăng quy mô và phát triển bền vững.

Hiện nay, trên thị trường thương mại điện tử Việt Nam đã có một số quỹ đầu tư hoạt động, như Cyber Agent của Nhật Bản, Golden Gate Venture của Singapore hay IDG của Mỹ, nhưng huy động vốn từ các quỹ đầu tư cũng là vấn đề nan giải đối với doanh nghiệp. Nguồn đầu tư từ các quỹ này rất lớn nhưng nhiều doanh nghiệp nước ta lại không đủ khả năng đáp ứng các tiêu chí của họ.

* Vậy gọi vốn, theo kinh nghiệm của ông, doanh nghiệp nên làm gì?

– Việc người sử dụng internet bỏ ra số tiền trung bình lên tới 160 USD/năm cho thương mại điện tử đã góp phần quan trọng làm cho tốc độ tăng trưởng hàng năm của thương mại điện tử Việt Nam đạt tới 22%, tỷ lệ người tiếp cận thương mại điện tử lên tới 28%.

Vì vậy, kinh doanh thương mại điện tử, trước hết doanh nghiệp nên tập trung vào làm thị trường và bán hàng, chỉ nên gọi vốn khi đã có kinh nghiệm nhất định trong kinh doanh. Khả năng gọi vốn thành công sẽ cao hơn khi doanh nghiệp có quy mô thị trường và doanh thu tăng trưởng. Đã có doanh nghiệp lần đầu gọi vốn không thành công, nhưng ba năm sau đã gọi được vốn.

Theo thống kê của WeAreSocial, năm 2016, Việt Nam có hơn 50,5 triệu người dùng internet, tăng 53% so với 2015, có đến 33,3 triệu người thường xuyên mua hàng online, đã đem về cho thị trường thương mại điện tử 1,8 tỷ USD. Thương mại điện tử tại Việt Nam còn tăng mạnh, có thể lên tới 30 – 50%/năm và đạt 10 tỷ USD trong 5 năm tới. Nhiều khả nâng việc gọi vốn của doanh nghiệp thương mại điện tử khi đó sẽ bớt khó hơn.

* Cám ơn ông!